
4. Rozwój emocjonalny i świadomość społeczna
Tę grupę zagadnień będzie ci najtrudniej ocenić, szczególnie biorąc pod uwagę, że rozwój dziecka postępuje fazami, czasem gnając do przodu, czasem cofając się. Istotne z punktu widzenia wychodzenia z pieluch zdolności to: samorozwój, oczekiwanie akceptacji i rozumienie swojego miejsca w społeczeństwie.
Samorozwój rozumiemy w nieco inny sposób, niż w świecie dorosłych. To chęć doskonalenia panowania nad własnym ciałem i jego otoczeniem. Ten bardzo silny pęd jest szczególnie zauważalny u osesków i przedszkolaków. Jego oznakami są komunikaty: „zrobię to sam”, „jestem już duży”.
Czasem ta zdolność objawia się w sposoby, które dalekie są od pożądanych – ale ich wystąpienie jest całkowicie naturalne. Może to oznaczać, że dziecko będzie szukało schronienia, gdy najdzie je ochota na kupę, albo strzeli klocka w matki, dla samego poczucia, że własnoręcznie decyduje, kiedy i gdzie to zrobi. Może też wstrzymywać kupę, co będzie skutkowało zaparciami.
Podczas tej fazy warto wstrzymać swoje plany uczenia korzystania z nocnika, i wrócić do nich, gdy dziecko z niej wyjdzie.
Rodzice często lekceważą moc tego, jak bardzo dziecko szuka ich aprobaty. Ale zastanów się, czy nawet jako jednostka dorosła, nie zwracasz uwagi na to, co myśli o tobie własny ojciec i matka? Czy nie zależy ci na tym, by byli z ciebie dumni? Większość dzieci ma taką samą potrzebę, z wyjątkiem całkowicie naturalnych etapów, podczas których staje się małym buntownikiem. Ale ta potrzeba aprobaty może być ogromną pomocą dla ciebie.
Świadomość społeczna polega na obserwacji innych osób i chęci bycia takim samym jak one. Osiemnastomiesięczne dziecko zaczyna fascynować się zachowaniem starszych od siebie. To właśnie dlatego drugie i trzecie dziecko znacznie szybciej siada na nocniku! Dwuipółletnie dziecko rozumie już, czym różnią się chłopcy od dziewczynek, i zaczyna intensywnie naśladować rodzica swojej płci.
Oznaki rozwoju emocjonalnego i społecznego:
- Chęć doskonalenia panowania nad ciałem i otoczeniem – „zrobię to sama”, „jestem już duży”
- Szukanie aprobaty u rodziców
- Chęć naśladowania starszych
Poniższa tabela pomoże ci zapamiętać wszystkie zdolności, które dziecko powinno opanować by samemu siadać na nocniku.
Wiek |
Fizjologia i motoryka |
Rozumienie i słownictwo |
Świadomość emocjonalna i społeczna |
0-12 miesięcy |
|
Zaczyna zauważać związki między przyczyną a skutkiem |
Oczekuje pochwał i akceptacji |
12-18 miesięcy |
Zauważa potrzebę udania się do toalety |
Zaczyna kojarzyć pełny pęcherz i jelito ze zrzutem |
Pojawia się potrzeba naśladowania zachowań innych dzieci |
|
Zaczyna chodzić |
Może zacząć mówić |
Bycie samodzielnym sprawia mu przyjemność |
18-24 miesięcy |
Początkowa zdolność do kontrolowania zwieracza |
Poprawia się zdolność wyobrażenia sobie celu (znalezienie nocnika) i koncentracja na tyle, by czynność zrealizować |
Coraz większa potrzeba bycia doskonalszym |
|
Pewniejsze i stabilniejsze siedzenie |
Rozumienie coraz większej ilości komunikatów werbalnych |
Większa chęć spełniania oczekiwań rodziców i zdobywania pochwał |
24-36 miesięcy |
Potrafi zarządzać swoim ubraniem |
Poprawia się pamięć |
Uczenie się nowych rzeczy sprawia mu wiele radości |
|
|
Poprawia się wyobraźnia, dziecko uczy się dzięki zabawie |
Rozróżnienie chłopców od dziewczynek sprawia, że dziecko zaczyna naśladować zachowania w toalecie rodzica tej samej płci |
Po 3. roku |
Stopniowo doskonalący się układ trawienny zmniejsza ilość wypadków przy pracy oraz moczenia nocnego – około piątego, szóstego roku życia |
Poprawia się zdolność przerywania aktualnego zadania i poszukania toalety, a także zmniejsza się podatność na rozproszenie podczas drogi do niej |
Presja rówieśników sprawia, że dziecko chce korzystać z toalety. Zdobywanie nagród sprawia mu przyjemność. |
Na koniec rada doświadczonego rodzica: na wszelki wypadek, na początku, nie zostawiajcie dziecka samego na nocniku. Jego ciekawość świata może sprawić, że postanowi zapoznać się ze swoim… produktem.