Czym grozi picie alkoholu w ciąży?

Z kampanią strachu, którą prowadzą gorzelnie i browary, jest trochę tak, jak z napisami na paczkach papierosów: niby przekaz zgodny z normami unijnymi, a jednak zbyt do serca nikt go sobie nie bierze. Owszem, każdy wie, że picie w ciąży może powodować bliżej nieokreślone, negatywne skutki, ale – na dobrą sprawę – jakie, tego nie wiadomo. Pewnie dlatego, według badań, około jednej trzeciej ciężarnych Polek od czasu do czasu lubi sobie chlapnąć.

Dlatego zajmiemy się tym zagadnieniem.

Każdy, kto oglądał, bądź spotykał się z kimś, kto oglądał kanał MTV, zna program „Ciąża z zaskoczenia”. Choć na kilometr wali on ściemą – jak tłustym trzeba być, żeby nie zauważyć brzucha wielkości piłki lekarskiej? – to historie dzieci rodzonych przez kompletnie nieświadome swojego stanu matki mogą się czasem zdarzać. Szczególnie w tak rozwiniętym intelektualnie kraju, jak USA. To, co powtarzały często zaskoczone kobiety, to – „choć w ciąży piłam dużo, i paliłam także, urodziłam zdrowego chłopca/śliczną dziewczynkę”.

Czy aby? To, czy matka, będąc w ciąży zaglądała do kieliszka, widać na twarzy jej niemowlęcia.

Na powyższym zdjęciu możesz zauważyć typowe, fizyczne efekty spożywania alkoholu przez ciężarną. Zaliczają się do nich: opadające powieki, zasłonięty skórą kanał łzowy (po wewnętrznej stronie oczu), znikoma górna warga, brak kanaliku (wgłębienia) pomiędzy nosem a ustami, szeroki rozstaw oczu, nisko umieszczona podstawa nosa i jego zadarty koniec, niedorozwinięte uszy i żuchwa, krótkie szpary oczne, a także niewysoka śródtwarz.

O ile jednak takie cechy, jak zasłonięte kanaliki łzowe są cechami wtórnymi, nie świadczącymi od razu o Alkoholowym Zespole Płodowym (u Azjatów są one naturalne, u części małych dzieci także – znikają wraz z rozwojem nosa), to już pozostałe cechy w sposób oczywisty definiują FAS (Fetal Alcohol Syndrome). Ich podsumowanie przedstawia poniższa grafika:

Do powyższej listy powinniśmy jeszcze dodać krótką śródtwarz, czyli niezbyt wysoki fragment między oczami a ustami, krótką szyję, niedorozwój płytki paznokciowej i zauważalnie niższe osadzenie uszu. Niezwykle istotną cechą Alkoholowego Zespołu Płodowego jest także znacznie odbiegający w dół od normy obwód głowy. To może być przyczyną, albo skutkiem, zjawiska pokazanego na poniższej ilustracji:

Powyższa ilustracja porównuje stopień wykształcenia mózgów dwóch płodów w tym samym wieku – sześciu tygodni. Nawet bez czytania podpisów nietrudno domyślić się, który jest tym bardziej pożądanym u własnego dziecka.

Wraz z niedorozwojem mózgu pojawia się cały szereg problemów intelektualnych i behawioralnych. Niektóre odruchy nie wykształcają się, dochodzi do trwałych zmian podstawowych zachowań jednostki. Alkohol w ciąży to główna przyczyna opóźnień rozwojowych dzieci w zachodnim (czyli naszym też) świecie!

Objawy wynikające z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego to: zaburzenia małej i dużej motoryki, problemy z utrzymaniem równowagi, koordynacji wzrokowo-ruchowej. Zaburzenia sensoryczne w odbieraniu bodźców, w tym głodu, pragnienia, bólu. Trudności z poczuciem własnego ciała w przestrzeni, zrozumieniem kierunków, nieprawidłowe odczucia wzrokowe, dotykowe, słuchowe, smakowe, węchowe. Zaburzenia uwagi, słaba kontrola impulsów, problemy z pamięcią operacyjną, słabe zdolności adaptacyjne. Trudności z uczeniem się, gromadzeniem i wykorzystywaniem informacji, tworzeniem skojarzeń, przypominaniem informacji, zapominanie. Zaburzenia funkcji pamięci bezpośredniej, integracji zdobytych wiadomości, nieprawidłowa percepcja wzrokowa. Trudności w zrozumieniu pojęć abstrakcyjnych – matematycznych, czasu, pieniądza, odległości. Kłopoty z planowaniem, organizacją, rozwiązywaniem problemów, przewidywaniem, uczeniem się na błędach, oceną sytuacji. Trudności komunikacyjne, opóźniony rozwój mowy, problemy z używaniem języka w bardziej skomplikowanych kontekstach, dosłowne rozumienie pojęć, brak zrozumienia żartów, niezrozumienie intonacji językowej i emocjonalnej (smutek, radość, złość, twierdzenie, pytanie, rozkaz).

Oprócz pełnoobjawowego Alkoholowego Zespołu Płodowego istnieją też inne, równie poważne zaburzenia rozwoju człowieka, wynikające z picia alkoholu przez ciężarną. O nich na kolejnej stronie artykułu.